Jeśli chodzi o optymalne warunki klimatyczne w naszych kurnikach, istotne jest zapewnienie ptakom przez cały czas temperatury komfortu. Tylko wtedy będą zdrowe i będą w stanie w pełni wykorzystać swój potencjał produkcyjny. W zależności od regionu i panujących w nim warunków klimatycznych, w praktyce, sprawdziły się dwa systemy wentylacji: wentylacja tunelowa i wentylacja boczna. Oba systemy mają istotne zalety, które jednak w pewnych warunkach mogą stać się wadami. Dlatego opracowano tak zwaną wentylację CombiTunel, która rekomendowana jest dla coraz większej liczby regionów.
Wentylacja tunelowa, boczna lub CombiTunel w kurniku: Która i kiedy ma sens?
Jak optymalnie pogodzić klimat w budynku z warunkami na zewnątrz?
Wentylacja tunelowa to najprostszy i najskuteczniejszy system wentylacji pozwalający na osiągnięcie dużych prędkości powietrza w obszarze bytowania ptaków. Zwłaszcza podczas wysokiej temperatury na zewnątrz, temperatura odczuwana przez ptaki znacznie spada, dzięki dużej prędkości powietrza w kurniku: Efekt chłodzącego podmuchu. Mimo wysokiej temperatury i wilgotności ptaki mogą oddawać nadmiar ciepła do otoczenia. Jeśli jednak temperatura nadal rośnie, wówczas sama duża prędkość powietrza jest niewystarczająca. Jeśli różnica temperatur między powietrzem zewnętrznym a temperaturą ciała ptaków jest zbyt mała, efekt chłodzenia nie występuje. Świeże powietrze musi zostać schłodzone.
Istnieją różne systemy schładzania, takie jak system zamgławiania lub system pad cooling. Oba systemy chłodzą świeże powietrze do tego stopnia, że efekt chłodzącego podmuchu ponownie staje się znaczący. W ten sposób zawsze można uniknąć stresu cieplnego, a wydajność ptaków pozostaje na niezmiennie wysokim poziomie. Wentylacja tunelowa jest z założenia systemem wentylacji wykorzystywanym w hodowli drobiu w regionach, w których jest gorąco. Pozwala uniknąć stresu cieplnego i związanego z nim nadmiernego spożycia wody. Pomiot i ściółka pozostają suche.
Wentylatory wyciągowe to najważniejsza część systemu. Muszą walczyć z dość wysokim ciśnieniem panującym w kurniku. Przeciwciśnienie wzrasta w zależności od długości kurnika i prędkości powietrza. Tylko wydajne i stabilne ciśnieniowo wentylatory mogą zagwarantować niezbędną wymianę powietrza. Korzystne jest również zastosowanie tuby stożkowej, ponieważ wentylatory są wówczas bardziej odporne na panujące ciśnienie.
Aby przeciągnąć przez kurnik wystarczającą ilość świeżego powietrza, wymagane są duże otwory wlotowe tunelu na drugim końcu kurnika w szczycie lub w pobliżu szczytu. Mogą to być zasłony, klapy tunelowe albo żaluzje. Świeże powietrze może napływać do kurnika na dużej powierzchni i wypierać zużyte powietrze bez mieszania się z nim. Pożądany efekt odczuwania wiatru tworzony jest przez równomiernie wysoką prędkość powietrza od 2 do 3 m3/s w obszarze przebywania ptaków.
W przypadku zastosowania wlotów wielootworowych przepływ i kierunek powietrza można bardzo dobrze regulować. W zimnych porach roku, gdy wloty nie są potrzebne, dają się szczelnie się zamyknąć. Dodatkowa izolacja zapobiega stratom temperatur.
Trzecim ważnym elementem jest system schładzania: Oprócz systemu schładzania natryskowego, który często stosowany jest w budynkach dla brojlerów, system pad cooling jest również wydajnym systemem opartym na chłodzeniu wyparnym. W przypadku tego systemu absolutnie konieczne jest, aby pady były wykonane z tworzywa sztucznego, a nie z celulozy! Tylko pady z tworzywa sztucznego można oczyścić myjką wysokociśnieniową i usunąć z nich nagromadzone w wyniku parowania wody minerały. Dzięki temu przeciwciśnienie wentylatorów przez długi okres czasu utrzymuje się na niskim poziomie.
Pady z tworzywa dobrze radzą sobie ze słabą jakością wody i cechuje je długa żywotność. Tylko w przypadku padów z tworzywa sztucznego można kontrolować ilość wody, która dozowana jest na nie tak, aby chłodzenie odbywało się w takim zakresie, w jakim jest potrzebne i nic więcej. Pozwala to oszczędzać wodę, a kurnik pozostaje suchy.
Wentylacja tunelowa służy tylko do chłodzenia i powinna być używana tylko w tym celu. Szczególnie nieodpowiednia jest na początku cyklu produkcyjnego w tuczu brojlerów i w odchowie kurcząt. W tym czasie świeże powietrze wpadające dużą powierzchnią jest zbyt zimne i zbyt wilgotne dla małych ptaków.
Ponadto różnice między powietrzem wpuszczanym i wypuszczanym są zbyt duże. Ptaki marzną, zaczynają przemieszczać się, a zużycie paszy wzrasta, ponieważ potrzebują więcej energii do bytowania. W takich sytuacjach pomocna może być wentylacja boczna.
Wentylacja boczna to najwygodniejszy system wentylacji pozwalający na uzyskanie równomiernej temperatury w całym kurniku. Dzieje się tak, ponieważ świeże powietrze wpływa do kurnika jednocześnie na całej jego długości, a strumienie powietrza najpierw kierowane są wzdłuż sufitu, aby następnie wypełnić cały kurnik.
Dzięki temu, gdy temperatura na zewnątrz jest niższa, chłodne i wilgotne świeże powietrze z zewnątrz miesza się z ciepłym powietrzem w kurniku, zanim dotrze do strefy przebywania ptaków. Jednocześnie ciepło emitowane przez ptaki jest efektywnie wykorzystywane, a zapotrzebowanie na ogrzewanie zmniejsza się. Para wodna wytwarzana przez ptaki jest lepiej wchłaniana przez ciepłe powietrze i całkowicie usuwana przez wentylatory wyciągowe w kominach rozmieszczonych na dachu kurnika, nie powodując przy tym zbytniego ruchu powietrza w obszarze ptaków.
Wentylacja boczna jest zatem systemem wentylacji preferowanym dla chowu drobiu w regionach, w których często występują niższe temperatury.
Wloty powietrza to serce każdego systemu wentylacji bocznej. Polecamy wysokiej jakości wloty ścienne i sufitowe, przez które do kurnika dostarczane jest świeże powietrze. Wloty muszą otwierać się bardzo dokładnie i równomiernie, a także dać się szczelnie zamknąć. Zaletą jest również duży zakres regulacji, który uzyskuje się dzięki zróżnicowanemu otwieraniu wlotów. Celem jest stworzenie stabilnej cyrkulacji powietrza w kurniku w celu zapewnienia wszystkim ptakom równomiernej temperatury.
Oprócz dolotu powietrza, drugi ważny aspekt stanowi sposób realizacji wylotu powietrza. Jeśli pożądany lub nawet wymagany jest centralny wylot powietrza wówczas stosuje się wentylatory szczytowe.
Jest to rozwiązanie oszczędne, ale ma wady związane z różnicami prędkości powietrza. Zwiększa się ona od przodu ku tyłowi kurnika, a zatem temperatura odczuwana przez ptaki jest również inna.
Z tego względu oprócz zdecentralizowanego kanału powietrza dolotowego zalecany jest również zdecentralizowany kanał powietrza wylotowego na całej długości kurnika, zwłaszcza dla pierwszych 2 do 3 m3/h powietrza na ptaka. Dzięki temu osiągana jest równomierna prędkość powietrza i tym samym również temperatura odczuwana jest równomiernie.
Kominy wyciągowe zainstalowane w dachu zapewniają wyraźną przestrzenną separację powietrza dolotowego i powietrza wylotowego, co ma zalety z punktu widzenia higieny. Z drugiej strony drastycznie zmniejsza się wpływ wiatru. W przypadku zastosowania kominów z przepustnicą obrotową z napędem silnikowym, możliwe jest otwieranie awaryjne sterowane temperaturą na wypadek awarii zasilania, co gwarantuje ptakom przeżycie.
Przy zastosowaniu wentylacji bocznej jednakże zdarzają się również sytuacje, w których ten rodzaj wentylacji nie stanowi optymalnego rozwiązania. Ponieważ, jeśli temperatura znacznie wzrośnie powyżej temperatury komfortu, efekt chłodzenia w kurniku jest niewystarczający. Ptaki zaczynają dyszeć i piją więcej wody, zmniejsza się spożycie paszy i np. jak w przypadku kur niosek składanych jest mniej jaj oraz są one mniejsze.
CombiTunel to inteligentne połączenie dwóch systemów wentylacji: tunelowej i bocznej. Umożliwia ona pokrycie szerokiego zakresu temperatur. CombiTunel to idealny system dla wszystkich stref klimatycznych, który zapewnia zdrowe i żywotne ptaki – bez uszczerbku dla ich wydajności produkcyjnej. Dla hodowcy oznacza to zdecydowane korzyści ekonomiczne takie jak dobra konwersja paszy i niska śmiertelność.
Zakładając, że wszystkie dotychczas opisane elementy składowe systemu są zainstalowane w kurniku, nadal brakuje jednego istotnego: komputera klimatycznego. Bez nowoczesnego sterownika nawet najlepsze pojedyncze elementy składowe dolotu i wylotu powietrza są bezużyteczne.
Warunkiem tego są odpowiednie czujniki stosowane w kurnikach, które zapewniają precyzyjny pomiar ważnych parametrów jak temperatura wewnętrzna i zewnętrzna, wilgotność wewnętrzna i zewnętrzna, ciśnienie powietrza w kurniku, poziom CO2 i NH3. Nowoczesny komputer klimatyczny powinien być w stanie sterować regulacją PID, czyli precyzyjnym utrzymywaniem zadanej temperatury w kurniku. Ponadto przełączanie z jednego trybu wentylacji na drugi powinno odbywać się płynnie i automatycznie, zgodnie z kryteriami, które wcześniej zdefiniował hodowca.
Na przykład, jeśli hodowcy zależy na suchej ściółce lub suchym pomiocie, wentylacja odbywa się w trybie bocznym tak długo jak to możliwe. Powinna też być możliwość skonfigurowania ekranu na własne życzenie w trybie tunelowym oraz trybie bocznym.
Szczytem dzisiejszej techniki jest przedstawienie w sposób szybki i przejrzysty wszystkich ważnych wartości wentylacji na dużym, kolorowym wyświetlaczu dotykowym. Oprócz tego komputer klimatyczny jest też komputerem produkcyjnym, co oznacza że hodowca otrzymuje także informacje o zużyciu paszy i wody oraz wiele innych danych produkcyjnych.
Jeśli hodowca chce uniknąć stresu i efektywnie wykorzystać ciepło ptaków, warto zaopatrzyć się w w taki typ systemu. Także z uwagi na postępujące zmiany klimatyczne, wentylacja CombiTunel może być właściwym systemem, który zapewni ptakom optymalne warunki w kurniku, a tym samym stworzy podstawy do bezpiecznej produkcji.
